کرونا روی بخش‌های مختلف جامعه از جمله یکی از مهم‌ترین بخش‌ها که نظام آموزش است، تاثیر گذاشته است. این شرایط زمینه‌ای را فراهم کرد تا مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل شوند و بازگشایی مجدد مدارس در آغاز سال تحصیلی هم با یک تردید مواجه شود و هم نگرانی‌های جدی ایجاد کند. این درحالی است که تقریبا اخبار و گزارش‌های ارائه‌شده ازسوی مسئولان حکایت از آن داشت که بازگشایی مدارس منوط به شرایط استان‌ها- قرمز و زرد و سفید- خواهد بود.
فرض‌کنید مدرسه‌ای 40 دانش‌آموز دارد و 20 دانش‌آموز مجبورند به مدرسه بروند. تنها هزینه تهیه ماسک روزانه یک دانش‌آموز را در نظر بگیرید که در طول سال احتمالا برای همه خانواده‌ها امکان‌پذیر نیست. نکته قابل تامل مراسم بازگشایی مدارس توسط رئیس‌جمهور است که در فضای حضوری صورت نگرفت ولی سال تحصیلی جدید به صورت حضوری شروع شد! گزارشی از شرکت واحد مربوط به حوزه حمل‌ونقل حکایت از آمادگی و غافلگیری توامان متولیان این حوزه دارد که ناشی از تصمیم‌گیری لحظه‌ای است.
از طرف دیگر وزیر بهداشت نگران شیوع مجدد کروناست. توجه کنیم که حتی اگر محیط مدرسه ایمن باشد، حضور بچه‌ها در محیط‌های عمومی که عموما محیط‌های ایمنی نیستند، با ترددشان خطر ابتلا را تشدید می‌کند. از سویی واقعا تامین مواد ضدعفونی و شوینده و امکانات برای همه مدارس شدنی نیست. آیا بعد از هربار استفاده دانش‌آموزان از آبخوری، آب‌سردکن و سرویس‌های بهداشتی، ضدعفونی انجام می‌شود؟!
در مدارسی که حیاط کوچکی دارند، رعایت فاصله‌گذاری چگونه خواهد بود؟ ممکن است بگویند کشورهای آلمان، انگلیس و آمریکا اقدام به بازگشایی مدارس کرده‌اند اما زیرساخت‌های قوی این کشورها به‌گونه‌ای است که مثلا در کشور آلمان نه‌تنها حضور دانش‌آموزان به نصف تعداد رسیده بلکه گروه‌بندی هم شده‌اند و با همدیگر ارتباطی ندارند؛ چنانچه دانش‌آموز، مدیر یا معلم یک گروه مبتلا شوند، تنها همان گروه قرنطینه می‌شوند. ولی با امکانات موجود ما، خطر متوجه مقاطع ابتدایی و حتی تا مقطع نهم بیشتر است. ضمن اینکه رعایت نکات بهداشتی از سوی بچه‌های کم‌سن‌تر به دلیل ویژگی‌هایی که دارند، ضریب اطمینان کمتری نسبت به دانشگاه و دانشجویان دارد ولی مدارس به صورت حضوری بازگشایی می‌شود.
تقریبا 21میلیون نفر جمعیت ما در مناطق کم‌برخوردار و محلات ناکارآمد شهری زندگی می‌کنند و معمولا هم تراکم بچه‌ها و بُعد خانوار در این مناطق بیشتر است لذا این نگرانی که بازگشایی به این شکل زمینه بروز بحران‌های دیگر را فراهم کند هم وجود دارد. واقعیت این است که آمادگی بازگشایی مدارس وجود ندارد و آنچه درخصوص حضور یک‌خط درمیان دانش‌آموزان یا اختیاری‌شان گفته می‌شود، عملا بازی کردن با آموزش است و بر کیفیت آموزش تاثیر می‌گذارد. اگر کرونا نباید مانع از حضور در عرصه‌های اجتماعی شود اما درعین‌حال بهترین راهکار در خانه ماندن است،
این تناقض و تضاد مردم را آزرده می‌کند. واقعیت این است که حتی اگر قرار باشد با کرونا زندگی کنیم زمانی که زیرساخت فراهم نیست، نباید اینگونه تصمیم گرفت. البته در این خصوص آموزش‌وپرورش مقصر نیست. مسئولان درحالی تاکید بر تبعیت از نگاه کارشناسان در تصمیم‌گیری دارند که کارشناسان حوزه بهداشت، کادر درمان و نظام پزشکی نگرانی‌های خود از بازگشایی حضوری مدارس را اعلام کرده‌اند. بعضی کشورهای آفریقایی یک‌سال آموزش را تعطیل کردند چون هر تصمیمی که با جان مردم همراه باشد، قطعا پیامد دارد. جان دانش‌آموزان در اولویت است، جامعه ما واقعا پذیرش بروز و ظهور بحران جدید را ندارد.
* رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران
روزنامه آرمان ملی